Organy w Przecznie

W zabytkowej gotyckiej budowli z XIV wieku wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XVII wieku. Najcenniejszym
jego elementem są organy – instrument, który zachował się w oryginalnej formie do dziś. Należy zatem do grupy najstarszych instrumentów organowych w Polsce i w Europie. Odkrycie wartości tego instrumentu oraz jego konserwację zawdzięczamy Marianowi Dorawie oraz pracowni organmistrzowskiej Zdzisława Mollina. Bardzo rzadkim rozwiązaniem konstrukcyjnym jest usytuowana nad podłogą wiatrownica.

ks. Wacław Dokurno

Organy kościoła parafialnego w Przecznie należą do grupy pozytywów, których 9-rejestrowy zespół dźwięku skupia się w jednej klawiaturze ręcznej o skróconej rozpiętości tonalnej C-c3, bez tonów Cis, Dis, Fis, Gis w Wielkiej Oktawie.

Datowane na koniec XVII wieku, posiadają barokowy wystrój plastyczny, skupiony na frontowej oprawie trójwieżowego prospektu z występującym ornamentem liścia mięsistego akantu. Mieszczący się za nią w skrzynkowej obudowie instrument muzyczny, zadziwia oryginalnością i unikatowym rozmieszczeniem elementów wyposażenia, w postaci usytuowanej nad podłogą wiatrownicą mechaniczno-zasuwkową, z zaworami klapowymi otwieranymi od góry przy pomocy tzw. popychaczy, wychodzących promieniście spod klawiatury. Splendoru temu instrumentowi dodaje również oryginalny sposób włączania rejestrów za pomocą wahadłowo poruszanych ręcznych dźwigni.

Wnętrze XVII-wiecznego instrumentu organowego w Przecznie

Piszczałki ustawione na wiatrownicy po rozebraniu klawiatury

Dyspozycję zachowanego zespołu dźwięku tworzą następujące rejestry:

        Flet 8 F                                                       Principal 4 F

        Octave 2 F                                                 Flet 4 F

        Salicional 2 F                                             Sifflöte 1 F

        Zimbel 1/2 F                                              Quinta 2/3 F

                                                Sedecima 1 F

Połączone rejestry Zimbel 1/2 F, Quinta 2/3 F i Sifflöte 1 F tworzą 3-chórową Mixturę.

Unikatowe wartości tego zabytkowego pozytywu, odkryte przed laty przez mgr. Mariana Dorawę z Torunia, pielęgnowane przez proboszcza parafii ks. dr. Wacława Dokurno i sprawującego opiekę organmistrzowską Zdzisława Mollina z Odrów koło Chojnic, stawiają ten pozytyw w czołówce, wśród najcenniejszych obiektów sztuki organmistrzowskiej minionych stuleci w Polsce.

Marian Dorawa

Organy w Przecznie

Klejnot dźwięków! Piramida pryncypału doskonale współpracuje z fletami, tworząc ciekawe i niezwykłe kombinacje nastrojów współgrające z solowym głosem sopranowym. Umieszczona w wysokim położeniu klawiatura pozwala organiście grać w pozycji stojącej, tym samym zwiększając jego wpływ na wykonanie. Możliwe jest kontrolowanie hałasu klawiszy jak w prawdziwym zestawie perkusyjnym, nadając każdemu dźwiękowi nowy profil. Bardzo podobała mi się możliwość kształtowania dźwięków za pomocą kluczy rejestrowych i klawiszy w nietypowych pozycjach, by móc poczuć czysty dźwięk, zanim zostanie on zamknięty w temperowanych częstotliwościach; przyjemnością było dodanie gwizdka ustnego w Serenata (ścieżka 04), aby przypominał ptasi śpiew obecny w niektórych włoskich starych organach. Każda piszczałka ma w środku swojego ducha, działającego, śpiewającego i krzyczącego w świecie transcendentnym.

Stefano Vagnini